Fort Ujście i trasa fortyfikacji miejskich

Kołobrzeg to miasto, które od wieków fascynuje swoim militarnym dziedzictwem. Spacerując po jego ulicach, trudno nie zauważyć śladów dawnych fortyfikacji, które przez lata kształtowały oblicze tego nadmorskiego kurortu. Jednym z najbardziej charakterystycznych punktów na mapie miasta jest Fort Ujście – miejsce, gdzie historia spotyka się z nowoczesnością, a monumentalne mury opowiadają o burzliwych dziejach Kołobrzegu. W połączeniu z miejską trasą fortyfikacji, stanowi on niepowtarzalną podróż w czasie, pozwalającą odkryć sekrety dawnych obrońców miasta.

Fort Ujście – serce militarnej historii Kołobrzegu

Geneza i architektura

Fort Ujście, znany również jako Fort Münde, powstał w latach 1770–1774 na prawym brzegu Parsęty, dokładnie tam, gdzie rzeka wpada do Bałtyku. Jego budowa była odpowiedzią na konieczność wzmocnienia obrony portu po doświadczeniach wojennych z połowy XVIII wieku. Wcześniej w tym miejscu istniał szaniec ziemny, a jeszcze wcześniej – blockhaus z 1627 roku. Fort zaprojektowano na planie 2/3 okręgu, od strony morza zamknięty ceglanym murem i wałem ziemnym. W centrum wzniesiono trzykondygnacyjną rotundę, przykrytą ziemią, która pełniła funkcje zarówno militarne, jak i magazynowe.

Najniższa kondygnacja fortu kryje w sobie źródło słodkiej wody, które przez lata zapewniało załodze bezpieczeństwo nawet podczas oblężeń. Wyższe poziomy przeznaczone były dla piechoty i artylerii – siedem okien strzelniczych na każdej z dwóch górnych kondygnacji pozwalało na skuteczną obronę w każdym kierunku. Fort był systematycznie modernizowany, a w latach 1832–1836 przeszedł gruntowną przebudowę, zyskując obecny kształt.

Fort Ujście w XX wieku i współcześnie

W XIX wieku na forcie od strony morza wybudowano latarnię morską, która stała się nieodłącznym elementem krajobrazu. Podczas II wojny światowej Fort Ujście był ostatnim punktem oporu niemieckiej załogi Kołobrzegu – walki zakończyły się tu 18 marca 1945 roku. Po wojnie na rotundzie fortu powstała nowa ceglana latarnia, która dziś pełni funkcję zarówno użytkową, jak i turystyczną. Z jej tarasu rozciąga się malowniczy widok na port i morze.

Obecnie Fort Ujście jest udostępniony dla zwiedzających. W podziemiach mieści się Muzeum Minerałów, a w zabytkowych wnętrzach można podziwiać również ekspozycję modeli statków. Latem wokół fortu rozstawiane są kramy z pamiątkami, a teren wokół zamienia się w tętniący życiem skwer. Regularnie odbywają się tu także rekonstrukcje historyczne, które przyciągają zarówno pasjonatów militariów, jak i rodziny z dziećmi.

Fort Ujście znajduje się przy ul. Morskiej 1 w Kołobrzegu, tuż przy wejściu do portu. Dojazd możliwy jest zarówno samochodem (w pobliżu znajdują się parkingi), jak i komunikacją miejską – przystanki autobusowe zlokalizowane są w niedalekiej odległości. Fort można zwiedzać codziennie w sezonie letnim (najczęściej od maja do września) w godzinach 10:00–18:00. Bilety wstępu: normalny ok. 20 zł, ulgowy ok. 15 zł, dzieci do lat 7 wstęp bezpłatny. Aktualne ceny i godziny warto sprawdzić na stronie internetowej lub w punkcie informacji turystycznej.

Miejski Szlak Fortyfikacji – podróż przez wieki obronności

Trasa i najważniejsze punkty

Miejski Szlak Fortyfikacji w Kołobrzegu to wyjątkowa propozycja dla tych, którzy chcą zgłębić historię miasta od czasów średniowiecza po wiek XIX. Trasa liczy około 12 kilometrów i prowadzi przez najważniejsze zachowane elementy dawnych umocnień. Rozpoczyna się przy kołobrzeskim Ratuszu na ul. Armii Krajowej, a kończy przy Muzeum Oręża Polskiego na ul. E. Gierczak.

Na trasie można zobaczyć m.in. Basztę Lontową (Prochową), ruiny Baszty Więziennej, Bramę Wodną i Bramę Młyńską, Akademię Rycerską, Wilczy Fort, Kamienny Szaniec, Redutę Morast, Redutę Solną, Bramę Radzikowską oraz oczywiście Fort Ujście. Każdy z tych obiektów reprezentuje inny okres i styl architektoniczny – od niderlandzkiego, przez szwedzki, pruski, aż po francuski.

Szlak jest oznakowany tabliczkami kierunkowymi i informacyjnymi, dzięki czemu łatwo można podążać jego śladem pieszo lub rowerem. To nie tylko lekcja historii, ale również świetny sposób na aktywne spędzenie czasu i poznanie mniej oczywistych zakątków miasta.

Zwiedzanie i praktyczne wskazówki

Podczas spaceru szlakiem fortyfikacji można zatrzymać się w kilku punktach na dłużej. W Baszcie Lontowej mieści się oddział Muzeum Oręża Polskiego, gdzie prezentowane są militaria i eksponaty związane z historią miasta. Reduta Morast i Reduta Solna to miejsca, gdzie latem odbywają się inscenizacje historyczne i wydarzenia plenerowe. Warto również odwiedzić Bastion św. Jerzego, który dziś pełni rolę centrum rekreacyjnego i historycznego.

Trasa fortyfikacji jest dostępna przez cały rok i nie wymaga zakupu biletów – większość obiektów można podziwiać z zewnątrz. Zwiedzanie wnętrz muzealnych wymaga zakupu biletów, które kosztują ok. 25 zł (normalny) i 20 zł (ulgowy) za jedno muzeum. Dla rodzin przewidziano bilety rodzinne oraz możliwość zakupu pakietów obejmujących kilka placówek. Informacje o godzinach otwarcia i aktualnych wydarzeniach warto sprawdzić bezpośrednio na stronach muzeów.

Fort Ujście i trasa fortyfikacji – subiektywne wrażenia

Spacerując po Forcie Ujście, nie sposób nie poczuć ducha dawnych czasów. Grube mury, chłodne podziemia i widok z latarni morskiej robią ogromne wrażenie, zwłaszcza gdy wyobraźnia podpowiada obrazy oblężeń i codziennego życia żołnierzy. Miejsce to zachwyca nie tylko miłośników historii, ale także wszystkich, którzy szukają nietuzinkowych atrakcji nad morzem.

Miejski Szlak Fortyfikacji pozwala spojrzeć na Kołobrzeg z zupełnie innej perspektywy. Każdy z obiektów na trasie ma swoją niepowtarzalną atmosferę i opowiada inną historię. To podróż przez wieki, która uczy pokory wobec czasu i zmieniających się losów miasta. Warto poświęcić na nią kilka godzin, a najlepiej cały dzień, by w pełni docenić bogactwo militarnego dziedzictwa Kołobrzegu.

Podsumowanie

Fort Ujście i miejska trasa fortyfikacji to wyjątkowa propozycja dla wszystkich, którzy chcą zanurzyć się w fascynującej historii Kołobrzegu. To miejsca, gdzie przeszłość jest wciąż żywa – zarówno w monumentalnych murach, jak i w codziennych opowieściach przewodników i mieszkańców. Odwiedzając te obiekty, można nie tylko poznać dzieje miasta, ale także odkryć jego mniej znane, a niezwykle wartościowe oblicze. Niezależnie od pory roku, militarne dziedzictwo Kołobrzegu pozostaje jednym z jego największych atutów, przyciągając zarówno pasjonatów historii, jak i tych, którzy po prostu szukają inspirujących miejsc do odkrycia.